Cao gắm là sản phẩm dạng cao, được người đồng bào dân tộc Tày ở Yên Bái nấu từ phần dây của cây gắm. Từ xưa, cao gắm đã được nhiều thế hệ người Tày dùng để điều trị các chứng bệnh liên quan đến xương khớp. Và một điều thú vị là trong các chứng bệnh đó bao gồm cả việc hỗ trợ điều trị bệnh guot.
Cây gắm là gì?
Cây gắm thuộc họ Gnetaceae (họ cây dây gắm) và có tên khoa học là Gnetum montanum Mgf.
Cây còn được biết với những cái tên: Vương Tôn, dây gắm lót, dây mấu, dây sót.
Cây gắm mọc nhiều ở các vùng núi lạnh thuộc các tỉnh phía Bắc nước ta như Yên Bái, Lào Cai, Sơn La, Điện Biên… Ngoài tác dụng làm thuốc thì quả của cây gây gắm còn ăn được, dây dùng làm chạc, thừng để buộc thuyền bè.
Người Tày ở Yên Bái và căn bệnh tưởng chừng như xa lạ
Bệnh guot được biết đến là căn bệnh của nhà giàu, tuy nhiên lại là căn bệnh phổ biến của đồng bào dân tộc Tày ở Yên Bái. Điều này nghe có vẻ hơi phi lý. Đa số người dân nơi đây đều có đời sống vật chất chưa thực sự là đầy đủ, vậy vì sao lại mắc căn bệnh của nhà giàu?
Như đã biết, bệnh guot đến từ việc chế độ ăn uống bất hợp lý, đặc biệt là các thực phẩm chứa nhiều đạm và bia rượu. Với người dân tộc thì rượu là thứ không thể thiếu. Đây là nguyên nhân nhưng chưa phải tất cả.
Nếu ai đã dịp ở với đồng bào dân tộc vùng cao thì thi thoảng sẽ được ăn thịt hươu – thị hoẵng. Đây là điều không hiếm. Loại thực như vậy chưa rất nhiều đạm và đóng một trò lớn trong căn nguyên của việc này.
Một bí mật khác đó là MĂNG – món ăn không thể thiếu trong đời sống nơi đây. Các món măng là đặc sản vùng cao nhưng lại là một loại thực phẩm giàu purin. Đây là chất gây nên sự gia tăng một cách nhanh chóng axid uric, nguồn cơn của bệnh guot.
Với những yếu tố trên, có thể nói bệnh guot đã tồn tại từ rất lâu với người dân nơi đây. Tuy vậy, họ vẫn sống khỏe, vẫn đi rừng như bình thường, vậy là do đâu?
Cao gắm – bài thuốc trị bệnh guot từ thảo dược của người Tày
Với thâm niên bị các chứng bệnh về xương khớp, người Tày ở Yên Bái đã tìm ra được loại thảo dược cho những chứng đau chân, đau xương khớp của mình từ một loại cây trong rừng có tên là Gắm.
Cách nấu Cao gắm từ cây gắm chữa bệnh guot
Cao gắm là một loại cao được nấu từ phần dây của cây gắm (nhiều người vẫn hay nhầm là cây dây gắm).
Hằng năm, vào một thời điểm nhất định, người dân tộc Tày sẽ vào rừng và thu hoạch dây gắm. Người ta tin rằng, phải thu hoạch vào thời điểm đấy thì khi nấu thành cao mới đảm bảo chất lượng cao nhất.
Sau khi thu hoạch, dây gắm được rửa sạch, phơi khô rồi sao lên. Sau đó toàn bộ sẽ được nấu liên tục trong 3 đến 4 ngày để có được cao gắm.
Tác dụng của cao gắm trong hỗ trợ điều trị bệnh guot
Dược chất của cây gắm có tác dụng giảm thiểu sự chuyển hóa, đẩy mạnh quá trình đào thải acid uric trong máu. Sử dụng cao gắm thường xuyên sẽ giúp bạn duy trì được hàm lượng acid uric ở mức cho phép, từ đó hạn chế tối đa việc hình thành các tinh thể muối urat – nguyên nhân gây ra các triệu chứng của bệnh gút.
Cao gắm được chế biến thủ công với nguyên liệu 100% từ thảo dược thiên nhiên nên không hề gây độc hại cũng như tác dụng phụ cho cơ thể người bệnh.
Cách sử dụng cao gắm
Tuy là loại thuốc thảo dược nhưng không phải cứ thích là uống, uống bao nhiêu cũng được. Trước tiên, khi sử dụng cao gắm cần lưu ý một số điểm sau:
– Hạn chế sử dụng rượu, bia; tốt nhất nên dừng sử dụng.
– Hạn chế ăn các đồ hải sản, thịt bò hoặc các loại thịt có nhiều chất đạm.
– Đây là thuốc đông y nên tác dụng về lâu về dài, cần kiên trì sử dụng. Thuốc không có tác dụng tức thì trong ngắn hạn (2-3 ngày).
Trước khi dùng cao gắm, cần đo chỉ số uric trong máu để theo dõi sự tiến triển của bệnh.
Đối với những người bệnh mới vượt ngưỡng cho phép và đang ở mức cảnh báo thì mỗi ngày dùng 2 lần.
Đối với những người đã bắt đầu chuyển sang trạng thái xấu, bắt đầu hình thành tinh thể urat gây sưng – tấy đỏ thì mỗi ngày dùng 3 lần.
Mỗi lần dùng thuốc lấy khoảng 5gr (1 phần thìa cafe) pha với nước ấm để sử dụng.
Tùy theo cơ địa của mỗi người mà thời gian sử dụng thuốc dài hoặc ngắn. Tuy nhiên, nếu ở mức chớm bị (cảnh báo) thì dùng liên tục trong vòng 15 đến 20 ngày là nồng độ acid uric trong máu sẽ về mức bình thường.